Eserin adı:

Kur'an Mahfazası

Şehir:

Sultanahmet, İstanbul, Türkiye

Müze:

Türk ve İslam Eserleri Müzesi

About Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Sultanahmet

Eserin asıl sahibi:

Sultan II. Bayezid (H. 886–918 / M. 1481–1512)

Eserin yapım tarihi:

H. 911 / M. 1505

Usta(lar):

Ahmed bin Hasan Kalıb-ı Fani.

Müze Envanter Numarası:

3

Malzeme ve teknik:

Ceviz, Abanoz, Fildişi, Kemik-kakma, gömme, mozaik kakma.

Ebatları:

Yük: 82 cm. Gen: 56 cm

Dönem / Hanedan:

Osmanlı Dönemi

Tanıtım:

Kemerli kısa ayaklar üzerine oturan altıgen prizma gövdelidir. Oniki köşeli kasnak üzerinde yükselen sivri piramidal çatılı kapağı vardır.

Ceviz kaplama üzerine fildişi kakma (gömme) tekniğinde işlenmiştir. Yer yer abanoz kullanılmıştır. Kapakta yukarıdan aşağı doğru iki sıra halinde dikey fildişi paftalar ile salbekli şemseye benzer madalyonlar yerleştirilmiştir. Paftalar oyma rumi yaprakları, hatayi motifleri ve kıvrım dallardan oluşan girift bezemeye sahiptir. Kubbe eteği ile kasnağı üzerinde ise yatay olarak yerleştirilmiş fildişi oyma yazı paftaları yer alır. Kazıma tekniğinde, zemin oyularak Sülüs hatlı yazılarda Kur'an ayetlerinden (II: 255 ve LIX: 22-24 ) bölümler yazılıdır. Kapak üzerinde ve kenarındaki paftalarda yine Kur'an ayetlerinden (XLVIII: 28-29, III: 18-19, XXVII: 30) parçalar vardır.

Gövde yan yüzeylerinde etrafı fildişi şeritlerle konturlanmış yatay dikdörtgen panolar vardır Bunların köşelerinde içleri rumi ve palmet motifli fildişi köşebentler yer alır. Bu paftaların ortalarında fildişi oyma sülüs hatla yazılmış Türkçe yazılarda, mahfazanın Sultan II. Bayezid adına yaptırılmış olduğunu ifade eden metin ve H. 911 / M. 1505 tarihi yer almaktadır. Yazıların son satırı altındaki paftada mahfazayı yapan sanatçının imzası Amel-i Ahmed bin Hasan Kalıb-i Fani şeklinde fildişi üzerine oyularak yazılmıştır.

Kaidenin kemer dolgularında yeşil boyalı fildişi (kemik) üzerine mozaik kakma tekniğinde yapılmış süslemeler vardır. Kapak üzerinde üç boğumlu kubbe alemi abanoz ve fildişindendir. Kur'an ve Cüzlerini saklamak amacıyla yapılmış olan mahfazanın içi üç gözlüdür.

View Short Description

Sultan II. Bayezid adına, Ahmed bin Hasan adlı sanatçı tarafından H. 911 / M. 1505 yılında yapılmıştır. Ahşap üzerine fildişi kakma tekniğindeki mahfazanın yüzeylerinin işlenişi ve malzemenin dengeli kullanımı, Osmanlı ahşap sanatının 10. / 16. yüzyıl ilk yarısında görülen üslup özelliklerini yansıtmaktadır.

Tarihlendirme:

üzerindeki kitabeye göre H. 911 / M. 1505 yılında yapılmıştır.

Eserin müzeye geliş şekli:

Eser, Ayasofya camii haziresinde bulunan Sultan II. Selim (1566-1574) Türbesinden 1926 yılında Müze'ye getirilmiştir.

Seçme Kaynakça:

Anadolu Medeniyetleri Sergisi, III Selçuklu-Osmanlı, İstanbul, 1983, E.19.

çığ, K. “İmzalı Eski çekmece, Cüz ve Hilye-i Saadet Mahfazaları ve Sanatkarları,” Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongresi, Ankara 1962, s.101-119

Levenson, J.A. Circa 1492. Art in the Age of Exploration, Washington DC, 1991, s.194

ölçer, N. vd, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, İstanbul, 2002. s. 252-253.

Rogers, J. – R.M. Warth, Suleiman the Magnificent, London, 1990.

Citation:

Gönül Tekeli "Kur'an Mahfazası" in "Discover Islamic Art", Museum With No Frontiers, 2024. https://islamicart.museumwnf.org/database_item.php?id=object;ISL;tr;Mus01;21;tr

Hazırlayan: Gönül Tekeli

MWNF Numarası: TR 36

RELATED CONTENT

Related monuments

 Artistic Introduction

 Timeline for this item


On display in

Discover Islamic Art Exhibition(s)

The Ottomans | The Palace and the Arts

Download

As PDF (including images) As Word (text only)