Eserin adı:

Cam Kandil

Şehir:

Sultanahmet, İstanbul, Türkiye

Müze:

Türk ve İslam Eserleri Müzesi

About Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Sultanahmet

Eserin asıl sahibi:

Seyfeddin İlmelek, Memluk sultanı en-Nasır Muhammed’in cevkandarı (sultanın üçüncü kez tahta çıkışı 709-740 / 1310-1340)

Eserin yapım tarihi:

H. 8. / M. 14. yüzyılın birinci yarısı

Müze Envanter Numarası:

1032

Malzeme ve teknik:

Cam kandilin tüm yüzeyi, koyu mavi, beyaz, kırmızı, altın yaldızla boyama ve mineleme tekniğiyle bezenmiştir.

Ebatları:

Yük: 27cm., Ağız çapı: 21cm

Dönem / Hanedan:

Memluk Dönemi

Üretim veya buluntu yeri:

Olasılıkla Mısır.

Tanıtım:

Şişkin gövdeli ve yukarıya doğru genişleyen uzun boyunlu bir askı kandildir. Gövdesinde zincir asmak için altı kulp vardır. İçten yeşile boyalı cam kandilin tüm yüzeyi, koyu mavi, beyaz, kırmızı renkler ve altın yaldızla boyanan; yazı bordürleri, geometrik ve bitkisel kompozisyonlarla bezelidir. Mineleme tekniği ile yapıldığı için bezemelerin bir bölümünün kabarık olması kandilin yüzeyine derinlik kazandırmaktadır.

Gövdesinde kırmızı ve beyazla yapılmış dilimli madalyonlar içine bitkisel bezemeler, boyunda ise bordürler halinde rumi kompozisyonlar ve Nur suresinden alınmış ayetler yer almaktadır. Yazı bordürleri arasında ise yuvarlak madalyonlar içinde, koyu mavi zemin üzerine beyazla yapılmış, Memluk döneminin karakteristik özelliklerinden polo sopaları yer almaktadır.

Kutsal mekânları aydınlatmak için üretilen asma cam kandiller, ışığın ilahi bir sembolü olarak kullanılmışlardır. özellikle Memluk döneminde üretilen cam kandillerde, hükümdarlık alameti olarak kullanılan armalarla devletin gücü ifade edilmiştir.

Tarihlendirme:

Yazı bordürleri arasındaki yuvarlak madalyonlar içinde, koyu mavi zemin üzerine beyazla yapılmış polo sopaları Memluk döneminin karakteristik özelliklerindendir. Yazı bordürlerinden anlaşıldığına göre kandil, Memluk sultanı en-Nasır Muhammed'in cevkandarı Seyfeddin İlmelek için yapılmıştır. Seyfeddin İlmelek'in 1319 yılında Kahire'de bir medrese inşa ettirdiği bilinmektedir. Dolayısıyla eser de 8. / 14. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir.

Eserin müzeye geliş şekli:

1898 yılında Konya Mevlana Türbesi'nden çinili Köşk'e getirilen eser, 1911 yılında Müze'ye getirilmiştir.

Üretim yerinin saptanması:

Devletin ileri gelen mevkilerinde görev alan Seyfeddin İlmelek için yapılan eserin, bu tür kandillerin yoğun olarak üretildiği Mısır'da üretilmiş olması muhtemeldir.

Seçme Kaynakça:

Kühnel, E.- M. A. Ogan, İstanbul Arkeoloji Müzelerinde Şaheserler, Cilt III, çinili Köşk'de Türk ve İslam Eserleri Koleksiyonu, Berlin ve Leipzig, 1938, Tafel 28.

ölçer, N. vd, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, İstanbul, 2002, s.182.

Citation:

Cihat Soyhan "Cam Kandil" in "Discover Islamic Art", Museum With No Frontiers, 2024. https://islamicart.museumwnf.org/database_item.php?id=object;ISL;tr;Mus01;23;tr

Hazırlayan: Cihat Soyhan

MWNF Numarası: TR 41