Eserin adı:

Sultan I. Ahmed’in Tahtı

Şehir:

Sultanahmet, İstanbul, Türkiye

Müze:

Topkapı Sarayı Müzesi

Eserin asıl sahibi:

Sultan I. Ahmed (H. 1012-26 / M. 1603-17)

Eserin yapım tarihi:

Sultan I. Ahmed Devri (H. 1012-26 / M. 1603-17)

Usta(lar):

Sedefkâr Mehmed Ağa (ö. 11. / 17. yüzyılın birinci çeyreği).

Müze Envanter Numarası:

1652

Malzeme ve teknik:

Ahşap malzemeli taht, sedef, bağa ve değerli taşlarla (zümrüt, yeşim, elmas, firuze vb) kakma tekniğinde ve Edirnekâri (lake) tekniğinde süslenmiştir.

Ebatları:

285 x 102 x 66 cm

Dönem / Hanedan:

Osmanlı Dönemi

Üretim veya buluntu yeri:

Topkapı Sarayı, İstanbul.

Tanıtım:

Sultan I Ahmed'e ait olan taht, 11. / 17. yüzyıl Osmanlı ahşap işçiliğinin mükemmel örneklerinden birini gözler önüne sermektedir. Baldaken tarzda yapılmış olan tahtın tek kişilik oturma alanına, yüksekliği fazla olmayan üç basamak ile ulaşılmaktadır. üst kısmı kubbe ile kapatılmıştır.

11. / 17. yüzyılın önemli mimarlarından ve Hassa mimarları başı Sedefkar Mehmed Ağa tarafından yapılan taht, mükemmel sedef ve bağa işçiliğinin yanı sıra üzerinde yer alan sayısız değerli taşlarla da göz kamaştırıcı bir güzelliğe sahiptir.

Taht ceviz ağacından yapılmıştır. Bütün yüzeyi, sedef ve bağa malzemeyle, mozaik tekniği kullanılarak süslenmiştir. Bitkisel bezemeli süslemede, lale, karanfil, gül ve hatayi çiçekleri, kıvrım dallarla birbirine bağlanmış ve vazo içerisine yerleştirilmiştir. Natüralist bir üslupta işlenen bitkisel motifler, sedefle verilmiştir. Bu süslemelerin dışında kalan bütün alanlar bağa ile kaplanmıştır.

Tahtın oturma kısmının içi, Edirnekâri adı verilen, lake tekniği kullanılarak (boyalı ve cilalı örnekler) yapılan motiflerin yer aldığı kompozisyonla bezenmiştir. Kırmızı zemin üzerine sarı çiçekler, natüralist bir üslupta işlenmiştir.

Klasik Osmanlı dönemin özelliklerini yansıtan çiçekler, son derece başarılı bir kompozisyonla ele alınmıştır. Vazolar ve çiçeklerin üzeri, zümrüt, yeşim, firuze ve elmas gibi değerli taşlarla hareketlendirilmiştir. Değerli ve renkli taşların kullanılması tahtın çok daha göz alıcı olmasını sağlamıştır.

Osmanlı sanatında, 11. / 17. yüzyılda bitkisel bezemin kullanımını ve ulaştığı noktayı göstermesi açısından önemli olan taht, Osmanlı Sarayının zenginliğini sergilediği eserlerden biridir.

Sultan I. Ahmed için yapılan taht, mükemmel sedef ve bağa işçiliği ve üzerinde yer alan sayısız değerli taşlarıyla göz kamaştırıcı bir güzelliğe sahiptir. Tahtın süslenmesinde kullanılan ve klasik Osmanlı dönemi özelliklerini yansıtan çiçekler, son derece başarılı kompozisyonlarla ele alınmıştır.

Tarihlendirme:

Taht, Topkapı Sarayı'na ait eserlerden biridir. Bu nedenle Sultan I. Ahmed'e ait olduğu ve Sedefkâr Mehmed Ağa tarafından yapıldığı belgelerle ortaya konulmaktadır.

Eserin müzeye geliş şekli:

Günümüzde müze olarak kullanılan Topkapı Sarayı'na ait eserlerdendir.

Üretim yerinin saptanması:

Taht, Sultan I Ahmed için sarayın başmimarı Sedefkâr Mehmed Ağa tarafından yapılmıştır. Dolayısıyla Topkapı Sarayı atölyelerinde yapılmış olması kuvvetle muhtemeldir.

Seçme Kaynakça:

Barışta, ö. “Geleneksel Türk Sanatlarından Sedef Kakmacılık”, Türkiye'de Sanatın Bugünü ve Yarını, Vol.1, Ankara, 1985, 393-400.

Kerametli, C., “Osmanlı Devri Ağaç İşleri, Tahta Oyma, Sedef, Bağ ve Fildişi Kakmalar”, Türk Etnografya Dergisi, Vol.IV, 1961, Ankara, 1962, 5-13.

Türkoğlu, S., “Woodwork”, Traditional Turkish Arts (Ed. Mehmed özel), İstanbul, 1992, 42-73.

Citation:

Sevinç Gök Gürhan "Sultan I. Ahmed’in Tahtı" in "Discover Islamic Art", Museum With No Frontiers, 2024. https://islamicart.museumwnf.org/database_item.php?id=object;ISL;tr;Mus01_A;40;tr

Hazırlayan: Sevinç Gök Gürhan

MWNF Numarası: TR 69