Anıtın adı:

Selimiye Camii

Şehir:

Edirne, Türkiye

İnşa tarihi:

H. 892 / M. 1574

Mimar(lar) / usta(lar):

Mimar Sinan.

Dönem / Hanedan:

Klasik Osmanlı Dönemi

Bani(ler):

Sultan II. Selim (974-982 / 1566-1574).

Tanıtım:

Mimar Sinan'ın Edirne'de Kavak Meydanı ya da Sarıbayır adı verilen alanda inşa ettiği ve “ustalık dönemi” eseri olarak nitelendirdiği Selimiye Camii, tasarımı ve anıtsallığıyla dünya mimarlık tarihinin en önemli yapıtlarından biridir. Cami, güneydoğu ve güneybatısındaki iki medreseyle birlikte, 190mX130m boyutlarında bir avlu içine yerleştirilmiştir. Avlunun batısındaki arasta ve darülkurra, külliyeye, Sultan III. Murad döneminde, Mimar Davud Ağa tarafından eklenmiştir.

Cami, kareye yakın dikdörtgen planlı bir harim ve kuzeyindeki revaklı avludan oluşmaktadır. Avluya kuzey, doğu ve batı cephelerindeki üç açıklıktan girilmektedir. Avlunun ortasında, onaltıgen planlı bir şadırvan bulunmaktadır. Son cemaat yeri revak birimlerinden ikisi manastır tonozuyla, diğerleri kubbelerle örtülüdür. Harimin dört köşesine, yaklaşık 71m. yüksekliğinde, üçer şerefeli birer minare yerleştirilmiştir. Kuzeydoğu ve kuzeybatı köşedeki minarelerin şerefelerine üç ayrı merdivenle çıkılmaktadır.

Selimiye Camii'ni dünya mimarlık tarihinin en önemli yapıtlarından biri yapan ana özelliği, ibadet mekanının kurgusudur. Mekanı örten 31.28m. çapındaki anıtsal kubbe, onikigen kesitli sekiz ayakla taşınmaktadır. Kubbenin yerden yüksekliği 42.25m.dir. Kubbeye geçiş, iri tromplarla sağlanmıştır. Doğu ve batıdaki ayaklar, dışta, revak ve galerilerle gizlenmiş ikişer payandayla desteklenmiştir. İçte, duvarlarla ayaklar arasında kalan boşluklar galerilerle değerlendirilmiştir. Sinan, Selimiye Camii'nde, mihrabın yer aldığı yarım kubbeli bölüm hariç, merkezi planlı diğer yapılarında uyguladığı yarım kubbe ya da kubbelerle örtülü ek birimleri terk etmiş, mekan bütünlüğü sorununu ortadan kaldırmıştır. Harimin ortasında, altında fıskiyeli havuz bulunan müezzin mahfili, güneydoğu köşesinde ise hünkar mahfili yer almaktadır.

Yapının beden duvarları düzgün kesme taşlarla; taçkapı, mihrap, minber gibi unsurları ise mermerle kaplanmıştır.

Mihrabın içinde yer aldığı yarım kubbeyle örtülü bölümün duvarları, hünkar mahfili duvarları, pencere alınlıkları ve kadınlar mahfili kemer köşelikleri, sıraltı teknikli İznik çinileriyle süslenmiştir. Hünkar mahfilindeki çinilerin bir bölümü, 1877-78 Osmanlı-Rus savaşında sökülerek Moskova'ya götürülmüştür. Müezzin mahfili ve kubbede, bitkisel desenli kalem işi süslemelere yer verilmiştir. Bu süslemeler 1982-1984 yılları arasında onarılmıştır. Zengin geometrik süslemeler içeren minberi ve mukarnaslı kavsarayla örtülü çokgen kesitli bir nişe sahip olan mihrabı, Osmanlı mermer işçiliğinin en güzel örneklerindendir.

1954-1971 yılları arasında onarım geçiren Selimiye Camii, bugün halen ibadethane olarak işlevini sürdürmektedir. Güneydoğusundaki medrese Türk-İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılmıştır.

View Short Description

Mimar Sinan'ın Sultan II. Selim için Edirne'de inşa ettiği ve ustalık dönemi eseri olarak nitelendirdiği Selimiye Camii, iki medrese ve bunlara sonradan eklenen arasta ve darülkurra ile birlikte bir külliye oluşturmaktadır. Selimiye Camii, sekiz destek üzerine oturan 31.28 metre çapında ve yerden 42.25 metre yükseklikteki kubbesiyle sadece Osmanlı mimarisinin değil, dünya mimarlık tarihinin de en önemli yapılarındandır.

Tarihlendirme:

Avlu batı girişindeki kitabeden, caminin inşasına 976 / 1568'de başlandığı, 982 / 1574 yılı sonunda tamamlandığı anlaşılmaktadır. Evliya çelebi'nin naklettiği bilgilerden, caminin açılışının 12 Şaban 982 / 27 Kasım 1574'de gerçekleştirildiği; 1 Kasım 1574'de vefat eden Sultan II. Selim'in açılışı göremediği öğrenilmektedir. Güneydoğu ve güneybatı köşelerdeki medreseyle darülhadisin inşası, camiden daha önce 980 / 1573'de tamamlanmıştır. Batıdaki arasta ve darülkurranın Sultan III. Murad tarafından Mimar Davud Ağa'ya inşa ettirildiği kabul edilmektedir.

Seçme Kaynakça:

Kuban, D., Sinan'ın Sanatı ve Selimiye, İstanbul 1998.

Kuran, A., Mimar Sinan, İstanbul 1986.

ünal, R.H., “Selimiye Camii”, Edirne, Ankara 1993, s.86-101.

Citation:

Şakir Çakmak "Selimiye Camii" in "Discover Islamic Art", Museum With No Frontiers, 2024. 2024. https://islamicart.museumwnf.org/database_item.php?id=monument;ISL;tr;Mon01;23;tr

Hazırlayan: Şakir Çakmak


MWNF Numarası: TR 36