Eserin adı:

Hac Vekaletnamesi

Şehir:

Sultanahmet, İstanbul, Türkiye

Müze:

Türk ve İslam Eserleri Müzesi

About Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Sultanahmet

Eserin asıl sahibi:

Umm Abbas

Eserin yapım tarihi:

H. 602 / M. 1206

Müze Envanter Numarası:

4737, 4746

Ebatları:

4737: yük: 55 cm. gen: 26,5cm.; 4746: yük:51 cm. gen: 26,5 cm

Dönem / Hanedan:

Eyyubi dönemi

Tanıtım:

El yapımı, abadi kağıt üzerine çizilmiş, boyanmış ve yazılmış bir hac vekaletnamesidir. Zaman içinde çok yıpranmış olan vekaletname iki parçadır. Birinci parçanın baş kısmında olması gereken Besmele kısmı eksiktir. Dönemin halifesi Nasır ed-din Allah'ın (576-620 / 1180-1225) adını taşıyan sancak resminin sadece bir tanesi kalmıştır. Sancağın altında renkli boyalarla Arafat dağı çizilmiştir. İki tarafına konmuş şamdanlarla aydınlatan Arafat Dağı'nın dokusu, siyahla kontürlü renkli boyalarla betimlenmiştir. Dağın altında Makam-ı İbrahim, su kuyuları yer almaktadır. Bunların altında hac farizasını tamamlamakta önemli bir adım olan Muzdalifa'nın çizimi vardır. çizimler arasındaki boşluklara hac için yapılması gerekli işlemler yazı ile yazılarak da anlatılmıştır. Bundan sonra hac için önemli üçüncü mekan olan Mina betimlenmiştir.

çok harap ve iki ayrı parçadan oluşan hac belgesinde esas ziyaretgah olan Kabe'nin tasviri maalesef ki eksiktir. Belgenin ikinci parçasında Merva ve Safa'nın çizimlerle anlatımı, hacıların, Hz. Muhammed'in mezarını ziyaret için gittikleri Medine şehri, hac sonrasında ziyaret edilmesi bir gelenek olan Kudüs şehri ve bu şehirdeki Mescit-ül Aksa resimli olarak anlatılmakta ve belge bitmektedir. Hac vekaletnamesi Galip adlı şahsın eşi Umm Abbas adına düzenlenmiştir. Vekil olarak hacca giden kişi ise Ahmed bin Fadl el-Endülüsi'dir. Hac vekaletnamesi 602 / 1206 tarihinde hazırlanmıştır.

Ortaçağ koşullarında hacca gitmenin özellikle de kadınlar açısından zorluğu açık bir gerçektir. Bu nedenle hacca giden kişiler veya hacca vekil olarak bir başkasını gönderen kişiler, İslam'ın kutsal topraklarına gittiklerini ve hac farizasını eksiksiz yerine getirdiklerini kanıtlamak ve belki de bunu kendilerinden sonraki nesillere bırakmak amacı ile bir belge sahibi olmak istemişlerdir. Bu amaçla hazırlandığını düşündüğümüz hac ve hac vekalet belgeleri, gerek hac ritüelini anlatması, gerek çizimlerle kutsal yerleri tanıtması, gerekse dönem sosyal yaşamını belgelemesi açısından çok değerli belgelerdir.

View Short Description

Hac belgeleri, Orta çağın zorlu koşullarında kutsal topraklara yapılan seyahati ve Kâbe'nin tavafı ile sonuçlanan hac farizasını belgeleyen sertifikalardır. Bu sertifikalarda ziyaretçinin kimliği, gezdiği yerler ve yaptığı ibadetler resimlerle zenginleştirilerek anlatılmaktadır.

Tarihlendirme:

Hac belgesi üzerindeki tarih kaydı vardır: Hicri 602 / Miladi 1206. Ayrıca yazı karakteri, dönem halifesinin adı da tarihlendirme için temel olmuştur.

Eserin müzeye geliş şekli:

İstanbul şehremini (Belediye Başkanı) ve Evkaf-ı İslamiye Müzesi idare meclisi üyesi olan İsmet Bey bir gezi dolayısıyla gittiği Şam'da Emeviye Camii'ni gezerken, Camii'nin “Kubbe tül Hazine” adlı odasında gördüğü Kur'anların İstanbul' a getirilerek incelenmesini istemiştir. 1914 yılından önce İstanbul'a getirilen ve tasnif edilen bu Kur'anlar arasında bulunan hac belgeleri de diğer eserlerle birlikte Müze kayıtlarına geçirilmiştir.

Seçme Kaynakça:

Aksoy, Ş. - Milstein, R. “A Collection of Thirteen Century Illustrated Hajj Certificates. M. Uğur Derman 65th Birthday Festschrift. İstanbul, 2000, 73-134.

ölçer, N. vd, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, İstanbul, 2002, 82-83.

Citation:

Şule Aksoy "Hac Vekaletnamesi" in "Discover Islamic Art", Museum With No Frontiers, 2024. https://islamicart.museumwnf.org/database_item.php?id=object;ISL;tr;Mus01;7;tr

Hazırlayan: Şule Aksoy

MWNF Numarası: TR 12

RELATED CONTENT

Related monuments

 Artistic Introduction

 Timeline for this item


On display in


Download

As PDF (including images) As Word (text only)